DE TOMP

Of de Tomp een verdedigingstoren of een torenmolen was, of mogelijk beide, vormde steeds het voorwerp van onderzoek.

 

Ruïne Tomp

 

Begin 15de eeuw werd de moderne burcht van Grevenbroek gebouwd.

Deze vormde de zetel van het hoogste bestuurlijk gezag.

Ondertussen was uit het dorp Hamont een klein stadje gegroeid (1364).

Kenmerkend voor de Middeleeuwen is wel het feodale stelsel.

Achel, Hamont en Sint-Huibrechts-Lille daarentegen vormden lange tijd een kloosterdomein, afhangend van de bisschopsstad Maastricht.

In 1309 werd Willem II van Boxtel de eerste lekenheer van het kloosterdomein, Grevenbroek genoemd. Vanaf 1338 werd Grevenbroek een vrije heerlijkheid. In 1401 werd Grevenbroek afhankelijk van de prins-bisschop van Luik.

 

 

 

Tussen 1400 en 1450 werd de burcht van Grevenbroek gebouwd. In zaal vijf, de zogenaamde burchtenzaal, komen vervolgens de Middeleeuwen aan bod. Je ziet er de maquettes van de Tomp en van het slot van Grevenbroek.

De Tomp vandaag

Gedurende de 15de, 16de en 17de eeuw werden onze streken geteisterd door oorlogsgeweld en epidemieën. Zaal zes toont schaalmodellen en tekeningen van belangrijke Achelse gebouwen: de oude kerk met de toren van 1758, het koor en de kruisbeuk van de 15e eeuw; de "afspanning Koeckhofs", waar keizer Jozef II ooit logeerde, met foto's en bouwresten; "de Waag" van 1777, het oude waaghuis van Grevenbroek, met het geijkte vat van Grevenbroek; en een reconstructietekening van het "klooster Catharinadal" (1432).

Carte des environs de Hammont Publie par le Citoyen Ls Capitaine Premier Ingenieur de la Carte generale de la France (1797)

Details met omliggende molens

 

Chronologie (Guido Tijskens)

Begin 14e eeuw	Bouw van het “huijs van Boxtel”,waaruit de latere burcht van Grevenbroek is gegroeid, door Willem van Boxtel
1338	Het domein Grevenbroek verwerft zijn onafhankelijkheid van het St.-Servaaskapittel te Maastricht en wordt een vrije heerlijkheid.
1365	Robrecht van Arckel, neef van de Luikse prins-bisschop,wordt heer van Grevenbroek als gevolg van de Loonse successie-oorlog.
1401	Belegering van de Grevenbroek door de prins-bisschoppelijke milities
1425	Renovatie van de burcht van Grevenbroek en vermoedelijke bouw vaneen stenen windmolen (torenmolen)
1446	Vermelding windmolen in akte door Robrecht van Grevenbroek
1513	Vermelding stenen windmolen in gichten Grevenbroek
1586	Vermelding stenen windmolen in verslag van de rentmeester
1596	Vernietiging van de stenen windmolen door een storm
1619	Vermelding stenen windmolen (aan waterveld bij Smolders) in gichten Grevenbroek.
1702	Verwoesting van de burcht van Grevenbroek door de hertog van Marlborough
1822	Graaf De Leonaerdts koopt de ruïne van de vroegere stenen windmolen.
1823	Graaf De Leonaerdts vermeldt gronden aan het “oud kasteel”, waarmee de vroegere stenen windmolen wordt bedoeld.
1875	De Achelse onderwijzer ”meester Sak”, noemt de ruïne een vroegere “wachttoren” in zijn beschrijvingen van de geschiedenis van Grevenbroek.
1947	De Tomp wordt een beschermd monument.
1968	De Tomp wordt gerestaureerd als verdedigingstoren.

 Verdedigingstoren
artikel uit Honderd eeuwen Achel, uitgave Heemkundige kring Achel 1988 door A. Claassen.

 

 

Torenmolen: artikel uit Limburgs Erfgoed 2011 nr.2

---