Tweede Wereldoorlog

21 Sep 1944 : Hamont Budelpoort "Huis foto Stevens"

In 1933 echter werd Adolf Hitler Führer. Zes jaar later leidde hij de Duitsers naar een nieuwe wereldoorlog. Overweldigende successen behaalden de Duitsers de eerste drie jaren maar in 1942 keerden de krijgskansen.

De Sovjets dreven hen terug in het oosten, de geallieerden rukten op vanuit het westen.

Op 20 september 1944 werd Hamont-Achel bevrijd. Tijdens die dagen werd een gedurfd plan van de Engelsen ten uitvoer gebracht om in Arnhem de Rijn over te trekken, maar dit mislukte.

Het Ardennenoffensief van de Duitsers in december 1944 was de laatste stuiptrekking van het nazi-rijk in het westen.

In april 1945 werd het door de geallieerden en Sovjets vernietigd.

Op 1 mei 1945 pleegde Hitler zelfmoord, op 8 mei volgde de capitulatie. Voor de tweede wereldoorlog worden in zowel Achel als Hamont neergestorte Engelse bommenwerpers, waarvoor de lotgevallen van de bemanningen volledig werden nagetrokken, in de belangstelling geplaatst.

Tenslotte wordt de bevrijding op 20 september 1944, tijdens de operatie Market Garden, belicht.

 

 

Kort historisch overzicht:

Op 6 juni 1944 voerden de Britse en Amerikaanse troepen een geslaagde landing uit op de Normandische stranden. Na enkele moeilijke weken slaagden ze erin om de Duitse tegenstand te breken. Onmiddellijk steeg het tempo van de opmars.

In nauwelijks 3 maanden stonden ze voor de poorten van Brussel. Doch door de steeds langer wordende bevoorradingslijnen stokte de aanval en kwam tot stilstand langs de lijn Albertkanaal / Maas-Schelde kanaal.

.

19-20 sep 1944 - St.Huibrechts-Lille © IWM

In een poging om een doorbraak naar het Duitse Ruhrgebied en zo verder naar Berlijn te bekomen, wist Montgomery Eisenhower ervan te overtuigen om een gecombineerde operatie van luchtlandings– en grondtroepen te beginnen. Dit was de operatie Market-Garden.

Het 30e Korps o.l.v. Generaal Majoor Horrocks zou de spits afbijten. Zij vertrokken vanuit het gebied Lommel-Neerpelt in de ochtend van 17 september 1944 richting Valkenswaard. Rechts van dit 30e Korps stond het 8e Korps, o.l.v. Generaal O’Connor.

Tank bemanning overstelpt met bloemen - Hamont september '44 © IWM

 

Zij moesten oprukken richting Weert en Soerendonk en zo noordelijk naar Helmond. In deze optiek deden zij in de nacht van 18 op 19 september vanuit Kaulille een stormaanval over het Maas-Schelde kanaal, ter hoogte van St.-Huibrechts-Lille.

Nadat de troepen van de 9e Brigade een bruggenhoofd geslagen hadden, namen de East Yorkshires de aanval over. Hun taak was om het bosrijke gebied ten noorden van het kanaal te zuiveren. Op 20 september omstreeks 03:00 uur hadden zij deze opdracht voltooid.

Een uur later nam het Suffolk-Regiment de aanval over en rukte in de duisternis en de ochtendnevel op in oostelijke richting.

Het Suffolk-Regiment bevrijdde Hamont vanuit De Hork.

Budelpoort - café Kees Balllings

Stad - Mia Spaas, priester Jef Spaas, Chris Topff

Budelpoort - fotograaf Stevens   Huis Stevens - achtergelaten Duits geschut

 

 

 

 

 

 

 

 

 Stad Hamont bevrijd © IWM

 

 

Het “King’s Own Scottish Borderers Regiment” trok ondertussen in noordelijke richting en bevrijdde Achel.

Dorpsstraat Achel

Dorpsstraat AchelHaringstraat bij fam. van Werde

 

 

staande midden: Liza Jacobs (echtgenote Harrie Winters) gehurkt links: Jan Geusens uit Achel en gehurkt rechts: Mathieu Jacobs.KOSB motorrijder

.

 Film doortocht van de bevrijders door  Achel op 20 september 1944 © IWM

Achel "Beverbeek - De Kluis "21 Apr 1943 (beweeg met muis over de foto)

 

 

Niet enkel op het plaatselijk kerkhof werden gesneuvelde militairen tijdelijk begraven maar ook op privé domein zoals bij de Fam. Petronella Janssen (Wed Belien Hendrik) in de Teutenstraat (foto). Daar werden acht gevallen Britse militairen van het 1st bataljon South Lancashire Regiment vanaf 20 september 1944 begraven.

Ze hadden de rang van “private” of soldaat en werden later begraven op de militaire begraafplaats van Leopoldsburg

Rechts op de foto zie je nog een tipje van een derde kruis van een graf. Daar is een verklaring voor. Immers op 20 september 1944 sneuvelden 8 Engelse soldaten van het South Lancashire Regiment in Noord-Limburg.

• Stanley Lucas (4753822, 24 jaar);
• George Bent (14652464, 19 jaar);
• George Churchman (6014072, 22 jaar);
• Percy Bennett (3394037, 37 jaar);
• George Smith (4922286, 30 jaar);
• Leonard Nicholls (14332447, 21 jaar);
• Herbert Winkle (4038343, 30 jaar)
• Hubert Ormondroyd (4350072, 33 jaar).

 

 

 

 

Hoofdkwartier 2nd British Army

generaal Dempsey voor het SimonshuisVan Sep 1944 tot Apr 1945 was het Simonshuis in Achel de thuisbasis voor het hoofdkwartier van het 2de Britse Leger onder leiding van Generaal Sir Miles Dempsey.

 Enkele bekende namen uit die periode vertoefden in dit hoofdkwartier : Koning George VI, Veldmaarschalk Montgomery, Generaal Eisenhower de latere president van de Verenigde Staten....

 

 Uit "The London Illustrated" HQ of General Dempsey's 2nd Army van 31 maart 1945

 

Slachtoffers uit Hamont en Achel

Ook de bevolking van Hamont en Achel ontkwam niet aan de gevolgen van een wereldoorlog. Gedurende de bezettingsjaren werden medeburgers verraden, opgesloten, gefolterd, weggevoerd naar de concentratiekampen of slachtoffer tijdens de bevrijdingsdagen. Anderen wisten te ontkomen door jaren ondergedoken te leven.

 

Jacques HulsboschFrançois van MeenselJan JansenPater AverdieckAdriaan Boonen

Zo werd te Hamont Jacques HULSBOSCH, die een geheime radio had om berichten van het verzet naar Engeland te verzenden, opgepakt door de Duitse bezetter. Hij werd via de gevangenis van Hasselt, het folterkamp Breendonk vervolgens op 10 augustus 1944 op transport gezet naar het concentratiekamp van Buchenwald. Zoals zo vele anderen keerde Jacques niet terug en werd nooit achterhaald wat er met hem geschiedde. 

Achelaar François VAN MEENSEL ontving op 13 februari 1950 de posthume erkenning het "Kruis met twee sterren van Politiek Gevangene 1940-1945". Op 7 juni 1944 (daags na de landing in Normandië) werd hij en enkele andere Achelaars (vader en zoon Ceelen) ’s nachts door SS-ers opgepakt en overgebracht naar de Hasseltse gevangenis. Op 19 juni 1944 kwam François Van Meensel in het concentratiekamp van Buchenwald terecht en kreeg er het gevangenisnummer 60.419. Hij stierf in het Duitse Nordhausen gedurende de evacuatie van het kamp door ziekte en ontbering op 5 april 1945. François Van Meensel was toen 24 jaar.

Tot op de dag van vandaag vertelt de oudere generatie uit Hamont voor waarheid dat verzetstrijder Jan JANSEN, op het einde van de Tweede Wereldoorlog de dood vond in de vuurhaard van een treinlocomotief.

In 2005 mocht onze werkgroep voor oorlogsherdenkingen RAF-Memorial Hamont-Achel een handgeschreven tekst ontvangen van Hamontenaar Adriaan Boonen, politiek gevangene en weggevoerde tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Pater AVERDIECK, die de helft van zijn leven in de Achelse Kluis heeft doorgebracht, heeft zich in de Tweede Wereldoorlog heldhaftig gedragen,

Elk jaar op 11 November herdenken we de slachtoffers van beide wereldoorlogen.

De naam Auschwitz is symbolisch geworden voor de vernietigings- en concentratiekampen van de nazi's die op vele plaatsen in Europa verschenen voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Miljoenen mensen, merendeels Joden maar ook personen uit andere minderheden en politieke gevangenen, zijn in dergelijke kampen massaal om het leven gekomen.

foto's Auschwitz ©Geert Stevens